Madeni Yağ - Teknik Terimler Sözlüğü

MADENİ YAĞ - TEKNİK TERİMLER SÖZLÜĞÜ 

A.A.M.A
(American Automobile Manufacturers Association) Amerikan Otomobil Üreticileri Birliği 

A.C.E.A 
(Association of European Automotive Manufacturers) Avrupa Otomotiv Üreticileri Birliği

A.C.S 
(American Chemical Society) Amerikan Kimyasal Üreticileri Birliği

ADHEZYON
Bir maddenin diğer bir maddeyi çekme kuvvetidir.

AFNOR 
(Association Français de Normalisation) Fransız Standartları Birliği

A.G.M.A.
(American Gear Manufacturers' Association) Amerikan Dişli Üreticileri Birliği

AKMA NOKTASI 
Belirli şartlarda yağda kalınlaşmanın görüldüğü sıcaklık akma noktası olarak tanımlanır.

AKMA NOKTA DÜŞÜRÜCÜ KATIKLAR

 Bu tip katıklar, yağlarda vaks kristalizasyonuna engel olarak akma noktasını düşürürler.

ALKALİ 
Madeni yağdaki alkali maddeler asidi nötralize ederek asidik ve korozif aşınmayı önleyen bazik özellikte maddelerdir.

ANİLİN NOKTASI 
Anilin noktası, yağların anilin ile berrak bir karışım oluşturduğu sıcaklığı tespit ederek, parafinik, naftanik ve aromatik yapılarını belirleyen test metodudur.

API
(American Petroleum Institute) Amerikan Petrol Enstitüsü’nün kısaltmasıdır. Dünyada motor yağı performans seviyelerini belirleyen en önemli kuruluşlardan biridir.

ASTM

 American Society for Testing and Materials ( Amerikan Standartları Birliği) dünyaca kabul edilmiş standart test metotlarını yayınlar.              

AŞINMA ÖNLEYİCİ KATIKLAR

 Bu tip katıklar, birbirine karşı çalışan iki metal yüzeyi arasında yağlayıcı bir film tabakası oluşturarak aşınmayı önleyen katıklardır.

AŞIRI BASINÇ KATIKLAR

Bu tip katıklar, metal yüzeyi ile reaksiyona girerek yağların ağır yük altında çalışmasını sağlayan katıklardır.

                BAKIR KOROZYON TESTİ

Bakır plaka üzerinde renk değişimi tespiti ile yağlayıcının bakır malzemeler üzerindeki korozyonunu belirlemeye yarayan test metodudur.

BAZ YAĞ

Rafineriler tarafından petrolün rafinasyonu ile üretilen, mineral esaslı ve yarı sentetik yağlarda kullanılan, taşıyıcı görevi üstlenen karbon türevleridir.

BIA 
(Boating Industry Association) Bot Endüstrisi Birliği

BSI
(British Standards Institution) İngiliz Standartları Birliği

CEC
(Coordinating European Council) Avrupa Koordinasyon Konseyi

CMA
(Chemical Manufacturers Association) Kimyasal Üreticileri Birliği

COP
(Code of Practice) Pratik Kodlama

CRC
(Coordinating Research Council) Araştırma Koordinasyonu Konseyi

ÇOK DERECELİ YAĞLAR

 Hem yazın hem de kışın kullanılabilen, viskozite endeksi geliştirici katık ihtiva eden motor yağlarıdır.

 DAMLAMA NOKTASI

                Greslerin eriyip damladığı dereceyi veren testtir.

  DIN
(Deutsche Industrie Normen) Alman Endüstriyel Standartları

DONMA NOKTASI DÜŞÜRÜCÜ
Madeni yağın düşük sıcaklık etkisiyle akıcılığını kaybetmemesi için klorlanmış mum ile fenllerin biraraya getirilmesinden elde edilen yüksek molekül ağırlıklı metakrilat polimerlerdir.

DETERJAN KATIKLARI
Yüksek sıcaklıkta çalısan makinelerde oluşan birikintileri azaltan veya oluşumuna engel olan bazik tuzlardır.

DİSPERSAN KATIKLAR 
İlave edildikleri madeni yağ içinde düşük sıcaklık çalışma şartlarında tortu teşekkülünü önleyen veya geciktiren metal içermeyen külsüz katıklardır.

DÖRT BİLYA AŞINMA ÇAPI

 Bu test metodu ile, birbirine karşı çalışan iki metal yüzeyin (standart bilyeler) üzerinde oluşan aşınma çapı (dolayısı ile yağın aşınma önleme özelliği) ve artan yük altında bilyeler arası kaynama yükü tespit edilir.

EOLCS
(Engine Oil Licensing and Certification System) Motor Yapları Lisans ve Belgeleme Sistemi

EMA
(Engine Manufacturers Association) Motor Üreticileri Birliği

EMÜLSİYON

İki karışmayan fazın (su ve yağ), başka kimyasallar aracıyla (emülgatörler) karıştığı heterojen sistemlere verilen isimdir.

EMÜLSİYON KATIKLARI
Makinelere sızan suyu kendi bünyesi içinde tutup paslanmaya engel olan maddelerdir.

EP AŞIRI BASINÇ KATIKLARI
Relatif hareket eden yüzeylerde metalin metale temasını önlemek amacıyla yağlara ilave edilen, film mukavemetini ve yük taşıma kapasitesini arttıran katıklardır.

GRES

Bir akışkan yağlayıcı ile kalınlaştırıcının karışımından meydana gelen, kıvamı katıdan yarı akışkana kadar değişen bir maddedir.

HAVA BIRAKMA TESTİ

 Yağlarda, bünyelerine giren havayı bırakabilme eğilimini belirleyen testtir.

HDDEO
(Heavy Duty Diesel Engine Oil) Ağır Hizmet Dizel Motor Yağları

HİDRODİNAMİK YAĞLAMA
Metal elemanlar arasındaki madeni yağ filminin kalınlığı 6000 Angstrom'dan fazla ise bu tip yağlamaya hidrodinamik yağlama (kalın film yağlaması) denir.

HİDROSTATİK YAĞLAMA
Yağ filminin kalınlığı 6000 Angstrom'dan az ise bu tip yağlamaya hidrostatik yağlama (ince film yağlaması) denir.

IILSAC
(International Lubricant Standardization & Approval Com.) Uluslararası Madeniyağ Standardizasyon ve Onay Kom.

ISO
(International Organization for Standardization) Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu 

İŞLENMİŞ PENETRASYON 
Greslerde, 60 darbe çalıştırıldıktan sonra gresin 25 °C’ deki kıvamını belirleyen testtir. Bu ölçülen değere İşlenmiş Penetrasyon Değeri adı verilir.

JAMA 
(Japan Automobile Manufacturers Association) Japon Otomobil Üreticileri Birliği

JASO 
(Japan Automobile Standards Organization) Japon Endüstriyel Standartları

JIS
(Japanese Industrial Standards) Japon Endüstriyel Standartları

JSAE 
(Society of Automotive Engineers, Japan) Japon Otomotiv Mühendisleri Birliği

KANAMA (BLEEDING) 
Stoklama sırasında gresin yağ bileşeninin ayrılması olayıdır. 

KALINLAŞTIRICILAR 

Yağı grese dönüştüren ve gresin pek çok önemli özellik ve performans karakteristiklerini kontrol altında tutan maddelerdir.

 KATIK
Başlangıçta madeni yağda bulunmayan veya belli bir miktarda bulunan, yağlara istenen bazı özellikleri kazandırmak, mevcut özelliklerini geliştirmek, istenmeyen bazı özelliklerini minimuma indirmek veya yok etmek amacıyla ilave edilen maddelere "katık" denir.
 

KATIK STABİLİTESİ 
Katıkların kullanım ve depolama esnasında performanslarını koruyabilme yeteneğidir.

KAVITASYON
Hareket halinde yağın kaplaması gereken yüzeyi geçici olarak kaplayamaması olayının sebebiyet verdiği durumlardır.

KİNEMATİK VİSKOZİTE 
Görünür viskozitenin yoğunluğa bölümü kinematik viskoziteyi verir. Birimi stoke'dir.

KOHEZYON
Bir maddeyi teşkil eden parçacıkları bir arada tutan kuvvettir.

KOROZYON ÖNLEYİCİLER 
Yatak alaşımlarını ve metal yüzeylerini, motorun demir ihtiva etmeyen parçalarını yüzeylerde film oluşturarak yağlardaki asidik artıkların kimyasal etkisinden koruyan katıklardır.

KOROZYON TESTİ ASTM (D-665)

 Yağların, sulu ortamda korozyon dayanımını belirler.

KÖPÜK ÖNLEYİCİLER 
Yağın havadan kolayca ayrılması ve köpürmemesi için kullanılan katıklardır.

MADENİ YAĞ 
Genel olarak, iki katı cismi birbirinden ayırmak ve sürtünme gücünü minimuma indirerek kolay hareket etmesini sağlamak için kullanılan maddelere denir.

METAL PASSIVATÖRLER 
Metalin hava, yağ ve diğer maddelerle kimyasal reaksiyona girmemesi için madeni yağa ilave edilen katıklardır.

MSDS 
(Material Safety Data Sheets) Malzeme Güvenlik Bilgi Formları

MUTLAK VİSKOZİTE 
Akışkanın akmaya karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanır. Kayma geriliminin kayma oranına bölümü mutlak viskoziteyi verir. Birimi poise'dir.

MVMA
(Motor Vehicle Manufacturers Association) Motorlu Taşıt Üreticileri Birliği

NALSAS
(North American Lubricant Standard. & Approval Sys.) Kuzey Amerikan Madeniyağ Stand. ve Onaylama Sis.
  NLGI

(National Lubricating Grease Institute) Milli Yağlama Gresi Enstitüsü gresleri işlenmiş penetrasyon değerlerine göre sınıflandırır.

NMMA 
(National Marine Manufacturers Association) Milli Deniz Taşıtları Üreticileri Birliği

NVMA
(National Vehicle Manufacturers Association) Milli Taşıt Üreticileri Birliği

NAS

  "National Aerospace Standard" olarak geçen, yağlarda bulunan mikron boyundaki partikül dağılımını belirleyen test metodudur.

OEM
(Original Equipment Manufacturers) Orijinal Ekipman Üreticileri Birliği

OKSİDASYON ÖNLEYİCİLER 
Yağlayıcının oksidasyonunu önleyerek ve metal kısımlar üzerinde tortu birikimini azaltarak makina ve yağın ömrünü uzatan katıklardır.

OLEIK ASIT
Madeni yağa %1 oranında ilave edilen ve orta basınç EP katığı gibi kullanılan organik bir asittir.

PARLAMA NOKTASI TAYİNİ

Yağların, parlama ve yanma noktalarını belirleyen testtir. Bu değerler, çalışma güvenliği açısından önemlidir.

 PARTİKÜL DAĞILIMI

Yağların içinde bulunan mikron bazındaki partiküllerin dağılımını belirleyen test metodudur.

PAS ÖNLEYİCİ KATIK
Makine içine sızan rutubet ve suyun pas yapmasını önlemek amacıyla madeni yağa eklenen polar organik bileşiklerdir.

PPD
Akma noktası düşürücü katıklar, madeni yağın akma noktasını düşürerek düşük sıcaklıklarda katılaşmasını önleyen polimerik maddelerdir.

SAE

Society of Automotive Engineers ( Otomotiv Mühendisleri Birliği) olarak geçen, motor ve şanzıman yağı viskozite sınıflandırmalarını belirleyen kuruluştur.

SIKIŞTIRILMIŞ HAVA
Atmosferik basınçtan daha büyük basınçtaki havadır.

SUDAN AYRILMA TESTİ

 Yağların sudan ayrılabilme özelliklerini belirleyen testtir. Sudan ayrılmış yağ miktarı, su miktarı ve emülsiyon miktarı olarak ölçülür.

SÜRTÜNME
Hareket halinde olan veya hareket ettirilmek istenen bir cismin hareket yönünün aksi yönünde gelişme gösteren bir kuvvettir.

TBN
Toplam Baz Numarası madeni yağdaki alkali madde miktarını belirtir. Birimi mgKOH/g'dir. Motorin kükürt içerdiğinden dizel motor yağlarının TBN değeri önem taşır.

TOST OKSİDASYON TESTİ

Yağların oksidasyon dayanımını yani kullanım ömrünü belirleyen testtir

VİSKOZİTE ENDEKSİ

Yağların viskozite değerlerinin sıcaklık ile değişimini belirleyen bir değerdir. Viskozite endeksi   yükseldikçe, sıcaklık artışı ile viskozite daha az düşer, dolayısı ile özellikle hidrolik sistemlerde kaçakların ve güç kaybının minimumda olması sağlanır.

     VİSKOZİTE ENDEKSİ GELİŞTİRİCİ KATIKLAR

Artan ısı karşısında yağın incelmesini azaltan, yani viskozite endeksini yükselten polimerik katıklardır.

YAPIŞKANLIK VERİCİ KATIK
Yağların yataklardan damlamaması ve damlalar sıçratmaması için, yağın fazla kohezyon göstermesini ve lifli yapıda olmasını sağlayan sabun bileşikleridir.

Benzinli Motor Yağları API Kalite Sınıflaması

Yağlar, American Petroleum Institute (API) tarafından, performanslarına göre 1960'larda sınıflandırılmıştır. Buna göre motor yağları; Benzinli motorlar için "S", dizel motorlar için "C" olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Her grup kendi içinde, gelişen motor teknolojisine göre A, B, C gibi harflerle sınıflandırılmıştır.

API Sınıfı              Tanımı

SA          Katıksız mineral yağ. Katıklı yağ gerektirmeyen eski motorlar için önerilir.

SB           Deterjan katık içermeyen, az miktarda oksidasyonu ve yatak orozyonunu önleyen katık içeren yağ.

Araç üreticisi tarafından önerildiğinde kullanılmalıdır.

SC           1964 - 1967 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiş, aşınma, oksidasyon, pas ve korozyon önleyen, depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SD          1968 - 1970 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiş, SC'den daha üstün aşınma, oksidasyon, pas, korozyon önleyen ve depozit kontrolü sağlayan motor yağı. SC seviyesinden daha dayanıklıdır.

SE           1971 - 1979 model taşıt araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiştir. SD'den daha iyi aşınma, oksidasyon, pas, korozyon önleyen ve depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SF           Amerikan otomobil imalatçıları 1980 yılı garanti testlerinden geçen, SE performansına ek olarak daha iyi aşınma ve oksidasyon önleyen, daha iyi depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı.

SG          Amerikan otomobil imalatçıları 1989 yılı garanti testlerinden geçen, SF performansına ek olarak daha iyi aşınma ve oksidasyon önleyen, daha iyi depozit kontrolü sağlayan benzinli motor yağı. API'nın CC dizel motor yağı kategorisini de karşılar. SG kategorisindeki yağlar, API SE, SF, SF/CC. SE/CC kategori yağları tavsiye eden motorlarda da kullanılabilir.

SH          Amerikan otomobil imalatçıları 1994 yılı garanti testlerinden geçen, SG performansına ek olarak testleri ve üretimi CMA (Chemical Manufacturers Association) ürün onay koduna uygun üretilen benzinli motor yağı.

SJ            1997 yılında çıkarılmış benzinli motor araçlarının gereksinimleri için düzenlenmiştir. SH performansına ek olarak daha az uçucu, katalistlerle daha fazla uyumlu, düşük sıcaklık özellikleri daha yüksek olan benzinli motor yağı.

SL           1 Temmuz 2001 tarihinde çıkarılmış, 2002'de üretilen motorların gereksinimleri için düzenlenmiş benzinli motor yağı kategorisi. Daha önce üretilmiş araçlarda da kullanılabilir. Yüksek sıcaklıkta daha iyi depozit kontrolü ve düşük yağ tüketimi sağlayan benzinli motor yağı.

SM         Kasım 2004 tarihinde çıkarılmış benzinli motor yağı kategorisi. SL'ye göre daha iyi motor temizliği, düşük çalışma sıcaklığında yüksek performans, daha az aşınma sağlama, uzun yağ değişim aralığı ve antioksidan özelliği taşır.

SN          2011 ve sonrası model araçların gereksinimleri için düzenlenmiş, SM performansına ek olarak, motorda daha iyi depozit, tortu kontrolü ve turboda daha iyi koruma sağlayan, sızdırmazlık elemanlarıyla daha uyumlu, DPF ve TWC sistemlerine ve %85’e kadar etanol içeren yakıtlara uygun ve yakıt ekonomisi sağlayan benzinli motor yağı.

Dizel Motor Yağları API Kalite Sınıflaması

API Sınıfı              Tanımı

CA          1940 yılında yayınlanan, korozyon ve depozit oluşumunu önleyen, düşük kükürtlü yakıtla çalışan, hafif ve orta güçlü, doğal emişli dizel motor yağı.

CB          Hafif ve orta şartlarda çalışan dizel motor gereksinimleri için 1949 yılında yayınlanan kategori. CA kategorisinden daha iyi aşınma ve depozit oluşumuna karşı koruma sağlar.

CD          1955 yılında yayınlanmış, aşınma ve depozit kontrolünün yüksek olduğu kategori. Kükürt oranı yüksek yakıtla çalışan, turbo ve süperşajlı, doğal emişIi dizel motorlar için geliştirilmiş yağ. Yüksek sıcaklıklarda depozit oluşumuna ve yatak korozyonuna karşı koruyucudur.

CC          1961 yılında yayınlanan orta ve ağır şartlarda çalışan turbo şarjlı ve süperşarjlı, doğal emişli dizel motorlu araçların gereksinimlerini karşılayan kategori. Aşınma, pas, korozyonu önler ve depozit kontrolü yapar. MIL-L-2104 B ve 46152 B testlerinden geçer.

CD-II      İki zamanlı dizel motorların ihtiyaçlarına cevap veren, aynı zamanda API CD kategorisine de uygun dizel motor yağı. 1985 yılında revize edilmiştir.

CE           1983 yılında yayınlanan, ağır hizmet, turbo şarjlı ve süperşarjlı, düşük devir-ağır yük ve yüksek devir-ağır yük şartlarında çalışan dizel motorları için geliştirilmiş seviyedir. Yağ eksilmesine, depozit oluşumuna ve aşınmaya karşı CD seviyesinden daha etkili

koruma sağlar.

CF           1994 yılında yayınlanan, yüksek kükürtlü yakıt kullanılan indirekt enjeksiyonlu turboşajlı ve süperşarjlı dizeller için geliştirilmiştir. CD'ye göre daha yüksek piston depozit kontrolü ve yatak korozyonu önleme özelliği vardır.

CF-4       1990 yılında uygulamaya konulan, CE performansına ek olarak daha az depozit oluşumu ve yağ tüketimi sağlayan seviyedir. Ağır hizmet turbo şarjlı ve süperşarjIı düşük devir-ağır yük ve yüksek devir-ağır yük şartlarında çalışan dizel motor yağı.

CF-2       1994 yılında yayınlanan CF performans gereksinimlerine ek olarak iki zamanlı dizel motorlarda silindir ve segman aşınması ile depozit oluşumunu daha iyi önleyen motor yağı.

CG-4      1994 yılında yayınlanan Ağır Hizmet Motor Servis kategorisidir. CF-4'e göre daha yüksek piston depozit kontrolü, daha az karbon birikimi sağlar. Yüksek devirli, düşük kükürt oranına sahip yakıt kullanılan dört zamanlı, direkt enjeksiyonlu, turbo şarjlı, hem karayolunda hem arazide kullanılan ağır hizmet dizel motorların gereksinimlerini karşılayan kategori.

CH-4      1 Aralık 1998'de yayınlanan, egzoz emisyon standartlarını karşılayan, 4 zamanlı motorlarda kullanılan dizel motor yağı. Özellikle % O,5'e kadar kükürt içeren yakıtlarla çalışan yüksek devirli, dört zamanlı dizel motorlar için geliştirilmiştir. CD, CE, CF-4 ve CG-4 standartlarını da karşılar.

CI-4        2002 tarihinde açıklanan çok ağır hizmet dizel motor yağı. 2004 egzoz emisyon standartlarını karşılayan dört zamanlı yüksek devirli motorlarda kullanılan motor yağı. Yüksek ve düşük sıcaklıklarda kararlılığı, piston depozit kontrolü, kurum kontrolü, korozyon ve yağ sarfiyatında kontrol özelliği daha fazladır.

CJ-4       2007 API performans standartlarını karşılayan ağır hizmet dizel motorları için geliştirmiş üstün egzoz arındırma sıstemi sağlayan motor yağı. Yüksek sıcaklıkta gelişmiş antioksidan ve kurum kontrolü, düşük sıcaklıkta daha iyi pompalanabilirlik ve düşük yağ tüketimi özelliklerine sahiptir. Aynı zamanda Amerikan EPA 2007 standardını da karşılar.

CK-4      2017 ve sonrası model araçların gereksinimleri icin düzenlenmiş, CJ-4, CI-4 PLUS performansına ek olarak, ağır şartlarda çalışan yüksek devirli, %0,05’e kadar kükürt içeren yakıt kullanılan, özellikle daha gelişmiş egzoz emisyonlarını düşüren sistemlere sahip direkt enjeksiyonlu, turboşarjlı dizel motorlarda yüksek sıcaklıkta gelişmiş antioksidan ve kurum kontrolü sağlayan, kesmeye bağlı viskozite kaybına, katalizör zehirlenmesine, kurum artışına bağlı olarak viskozite artışına karşı üst düzey koruma sağlayan dizel motor yağı.partikül filtre tıkanmasına, motor aşınmasına, piston depozitlerine, düşük ve yüksek sıcaklık özelliklerinin bozulmasına,

FA-4      Yolda çalışan ağır ticari araçların yüksek hızlı 4 zamanlı dizel motorlarında 2017 ve sonrası emisyon standartlarını karşılamak üzere geliştirilmiş, Yüksek Sıcaklık ve Yüksek Kesme Oranı (HTHS), 2,9cP-3,2cP arasında olan, SAE XW-30 düşük viskozite sınıfına sahip, %0,05’e kadar kükürt içeren yakıt ile kullanılabilen, özellikle daha gelişmiş egzoz emisyonlarını düşüren sistemlerin verimliliğini artıran, oksidasyona, kesmeye bağlı viskozite kaybına, katalizör zehirlenmesine, partikül filtre tıkanmasına, motor aşınmasına, piston depozitlerine, düşük ve yüksek sıcaklık özelliklerinin bozulmasına, kurum artışına bağlı viskozite artışına karşı üst düzey koruma sağlayan dizel motor yağı. CK-4, CJ-4, CI-4-Plus, CI-4 ve CH-4 performansına sahip motor yağları ile uyumlu olmadığı için bu performanstaki motor yağları ile karıştırılması önerilmez.

orjinal içerik : https://egekim.com.tr/teknikbilgi-detay/madeni-yag---teknik-terimler-sozlugu